Toyota bị "ghẻ lạnh" vì đi ngược xu thế của ngành công nghiệp ôtô thế giới

Toyota Prius hybrid đánh giấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử ô tô "xanh", thu hút hàng triệu người mua trên toàn thế giới, vừa có những đóng góp cải thiện môi trường và vừa có thể giúp khách hàng tiết kiệm chi phí mua xăng.

Trong những tháng gần đây, Toyota - một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, đã lặng lẽ trở thành công ty có tiếng nói mạnh mẽ nhất của ngành công nghiệp ô tô phản đối việc chuyển đổi hoàn toàn sang các sản phẩm xe điện mặc dù nó được rất nhiều người ủng hộ như là một phương án quan trọng chống lại biến đổi khí hậu.

Vào tháng trước, một giám đốc cấp cao của Toyota giám sát các vấn đề về chính phủ đã đến Washington để họp kín với các thành viên Quốc hội và đã đưa ra sự phản đối của Toyota với việc chuyển đổi nhanh sang ô tô thuần điện. Ông cho rằng những chiếc xe chạy bằng khí hydro nên đóng một vài trò lớn hơn.

Ngay cả khi các nhà sản xuất ô tô khác đã sử dụng và chuyển hướng sang sản xuất những chiếc ô tô điện, Toyota vẫn đặt cược tương lai của mình vào việc phát triển pin nhiên liệu hydro - một công nghệ đắt tiền hơn đã thua xa pin điện. Điều đó có nghĩa là sự chuyển đổi nhanh chóng từ xe chạy xăng sang xe điện có thể giảm mạnh thị phần và giảm đáng kể lợi nhuận của Toyota.

Sự phản đối của tại Washington theo sau những nỗ lực trên khắp các thì trường lớn trên toàn thế giới của Toyota bao gồm Mỹ, Anh Quốc, châu Âu và Úc, nhằm phản đối các tiêu chuẩn khí thải ô tô khắt khe hơn hoặc chống lại các quy định về xe điện. Ví dụ, các giám đốc điều hành công ty tại Ấn Độ của Toyota đã công khai chỉ trích mục tiêu 100% doanh số bán xe điện của quốc gia này vào năm 2030, nói rằng điều đó không thực tế.

Cùng với các nhà sản xuất ô tô khác, Toyota cũng đứng về phía chính quyền Trump trong cuộc chiến với California về Đạo luật Không khí sạch và kiện Mexico về các quy tắc tiết kiệm nhiên liệu. Tại Nhật Bản, các quan chức Toyota đã lập luận chống lại thuế carbon.

Danny Magill, một nhà phân tích của InfluenceMap, cho biết: "Toyota đã đi từ vị trí dẫn đầu thành tụt hậu trong ngành ngay cả khi các nhà sản xuất ô tô khác đã thúc đẩy kế hoạch xe điện đầy tham vọng. . InfluencerMap cho Toyota điểm D-". Đây là hạng kém nhất trong số các nhà sản xuất ô tô và ông cũng nói rằng nó gây ảnh hưởng đến các mục tiêu về khí hậu công cộng.

Trong các tuyên bố, Toyota nói rằng họ không hề phản đối xe điện. Phát ngôn viên của Toyota - Eric Booth, cho biết "Chúng tôi đồng ý và chấp nhận thực tế rằng xe thuần điện là tương lai". Nhưng đại diện thương hiệu này cũng cho rằng "quá ít sự chú ý đến những gì xảy ra ở hiện tại, khi 98% xe hơi và xe tải bán ra được chạy ít nhất một phần bằng xăng và tương lai hoàn toàn được điện khí hóa".

Cho đến lúc đó, ông Booth cũng cho biết, việc Toyota dựa vào các loại xe HEV và PHEV hiện có của mình là điều hợp lý để giảm lượng phát thải. Công nghệ pin nhiên liệu hydro cũng nên đóng vai một trò quan trọng trong ngành công nghiệp ô tô.

Năm ngoái, tại Hoa Kỳ, một nhóm các nhà sản xuất ô tô hàng đầu đã đạt được thỏa thuận về tiêu chuẩn khí thải ống xả với California, nơi tìm cách áp đặt các tiêu chuẩn khí thải khắc nghiệt hơn chính quyền Trump mong muốn và tất nhiên Toyota đã không tham gia thỏa hiệp đó.

Gần đây hơn, Liên minh Đổi mới Ô tô (AAI) một tổ chức vận động hành lang trong ngành, đã đưa ra ý kiến trong các cuộc họp kín tại Washington rằng thỏa hiệp California được cho là một mô hình tiêu chuẩn mới từ chính quyền Tổng thống Biden và cho rằng nó không khả thi đối với tất cả các thành viên của tổ chức này. Người đứng đầu liên minh này không ai khác, chính là CEO của Toyota - ông Reynolds.

Chính quyền Biden muốn sử dụng các quy tắc khí thải khắc nghiệt hơn để tăng nhanh doanh số bán xe điện. Quốc hội Hoa Kỳ cũng có thể phê duyệt hàng tỷ USD cho việc xây dựng các trạm sạc cũng như ưu đãi thuế cho ô tô điện và xe tải.

Don Stewart, phát ngôn viên của tổ chức này, cho biết ông không biết rằng bất kỳ đại diện nào của nhóm đã nói rằng thỏa hiệp California là không khả thi. Ngoài ra, ông cũng chia sẻ rằng AAI ủng hộ các tiêu chuẩn mà chính quyền Trump và Obama đã áp dụng trước đó.

Chiến lược của Toyota là về lâu dài, ô tô chạy bằng pin nhiên liệu hydro vẫn có thể là một công nghệ chính cho ô tô chở khách, với động cơ hybrid xăng-điện giúp giảm lượng khí thải trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, ô tô chạy bằng hydro vẫn đắt hơn và hydro làm nhiên liệu cho ô tô chở khách không được cung cấp rộng rãi. Trong khi đó, nhiều nghiên cứu khác nhau đã chỉ ra rằng xe hybrid đạt được mức giảm phát thải trong thời gian ngắn khiêm tốn hơn.

Toyota - nhà tài trợ chính của Thế vận hội Olympics 2020, đã sử dụng cơ hội này để quảng bá thông điệp về tính bền vững. Nhiên liệu thắp sáng nên ngọn đuốc Olympics chính là hydro và cũng là một phần hành trình của thế vận hội với đội xe Mirai cùng Prius chạy bằng khí hydro với kiểu dáng rất bắt mắt.

Thương hiệu xe lâu đời của Nhật Bản cũng tự quảng cáo rằng mình ủng hộ mạnh mẽ quá trình chuyển đổi xanh nhưng trên thực tế, hãng đang phản đối các nỗ lực mà những người khác cho là quan trọng đối với quá trình chuyển đổi xanh.

Việc vận động hành lang của Toyota cũng diễn ra khi các khoản quyên góp chính trị của nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang được giám sát kỹ lưỡng. Tháng trước, tổ chức giám sát phi lợi nhuận Công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức (CRE) đã thống kê các khoản đóng góp cho chiến dịch và phát hiện ra rằng Toyota là nhà tài trợ doanh nghiệp lớn nhất cho đến nay cho các đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội Hoa Kì, những người đã tranh chấp kết quả bầu cử tổng thống năm 2020.

Theo phân tích của New York Times, ít nhất 22 nhà lập pháp trong số đó cũng đã phủ nhận sự đồng thuận khoa học về biến đổi khí hậu do con người gây ra.

"Các ý kiến được bảy tỏ bởi các thành viên Quốc hội chỉ là thế, họ sẽ phải tự chịu trách nhiệm cho những ý kiến của họ" - Booth chia sẻ. Ông cũng lưu ý rằng các chính trị gia giữ niềm tin như vậy cũng đã nhận được sự đóng góp ý kiến từ các nhà sản xuất ô tô khác.

Phát hiện này đã gây ngạc nhiên cho một số chuyên gia lâu năm trong ngành ô tô. Toyota thường giữ một hồ sơ chính trị hạn chế nhưng gần đây đã trở thành một nhà tài trợ và lực lượng vận động hành lang lớn ở Washington.

"Họ thực sự đã đi đúng hướng, đặc biệt là với sự ra đời của Prius, và họ vẫn nói về biến đổi khí hậu. Nhưng họ đang chống lại các chính sách cho xe điện trên toàn cầu và điều đó đang làm tổn hại đến nỗ lực của các nhà hoạch định chính sách trong việc đưa ra bất kỳ biện pháp đầy tham vọng nào” - Margo T.Oge - cựu Giám đốc văn phòng Chất lượng Không khí GIao thông tại Cơ quan Bảo vệ Môi trường.

Trên lý thuyết, phương pháp tiếp cận của Toyota đối với phương tiện không phát thải, pin nhiên liệu hydro, là một giấc mơ: Không giống như xe điện chạy bằng pin, những chiếc xe này mang bình chứa hydro và pin nhiên liệu biến hydro thành điện năng. Xe sẽ được nạp nhiên liệu một cách rất nhanh chóng và có thể di chuyển quãng đường hàng trăm dặm một lần, chỉ thải ra hơi nước. Hydro cũng được đánh giá là có nguồn cung cấp tự nhiên dồi dào.

Nhưng giá cao, cũng như thiếu cơ sở hạ tầng tiếp nhiên liệu, đã cản trở sự phát triển của "nền kinh tế hydro", ít nhất là đối với xe du lịch.

Toyota chỉ bán được khoảng 11.000 chiếc ô tô chạy pin nhiên liệu Mirai kể từ khi giới thiệu loại xe này vào năm 2014. Honda, một hãng tiên phong khác về hydro, cho biết gần đây họ đang khai tử mẫu xe chạy bằng hydro.

Nhiều nhà phân tích nói rằng công nghệ hydro phù hợp hơn cho các xe tải đường dài hoặc sử dụng trong các ngành công nghiệp cần nhiều năng lượng như sản xuất thép.

David Friedman, phó chủ tịch vận động của Consumer Reports và là cựu quản trị viên của NHTSA cho biết: "Tôi nghĩ rằng hydro tiềm năng, nhưng ít nhất phải một thập kỷ sau khi pin điện được áp dụng rộng rãi".  Và Toyota nói rằng "Không, chúng tôi phải dừng lại và đợi đến khi họ sẵn sàng với hydro. Nhưng khí hậu không thể chờ".

Toyota cũng lập luận rằng công nghệ hybrid (xe sử dụng động cơ đốt trong lai điện) là bước đầu dễ dàng hơn để hướng tới ô tô chạy hoàn toàn bằng điện và có thể giúp nhiều người sử dụng ô tô sạch hơn nhanh chóng hơn cho đến khi hydro trở nên phổ biến. 

Toyota hiện không bán bất kỳ loại xe điện nào tại các thị trường lớn bên ngoài Trung Quốc, nhưng vào tháng 4 cho biết họ có kế hoạch bán 15 mẫu xe chạy pin trên toàn cầu vào năm 2025, một phần trong danh sách 70 xe chạy pin-điện, hybrid và pin nhiên liệu hydro. cung cấp "sự lựa chọn đa dạng" cho người mua. 

Thương hiệu đã bắt đầu tụt hậu về khả năng tiết kiệm nhiên liệu trên toàn bộ dàn xe của mình vì họ đã thúc đẩy doanh số bán xe tải và những mẫu SUV lớn hơn, mang lại lợi nhuận cao. Các số liệu của Cơ quan Bảo vệ Môi trường cho thấy Toyota đã đạt được tương đối ít tiến bộ trong việc tiết kiệm nhiên liệu trong 5 năm qua, từ vị trí dẫn đầu trong ngành xuống dưới bảng xếp hạng, cùng với GM và Ford.

“Toyota đã tiếp bước G.M. và các nhà sản xuất ô tô khác của Mỹ để sản xuất những chiếc xe bán tải ngốn xăng và S.U.V. với số lượng lớn"  - Dan Becker - đại diện Trung tâm Đa dạng Sinh học, chia sẻ.

Jeffrey K. Liker, giáo sư danh dự về kỹ thuật công nghiệp và vận hành tại Đại học Michigan đồng thời là tác giả của “Phương thức Toyota”, nói rằng có những yếu tố khác làm chậm quá trình thúc đẩy của Toyota. Nổi tiếng là một công ty rất cầu toàn, Toyota đã nghiên cứu ra loại pin thể rắn, an toàn hơn so với công nghệ lithium-ion đang được sử dụng rộng rãi, nhưng việc chuẩn bị công nghệ đó mất nhiều thời gian hơn họ mong đợi. Toyota cũng đã nói về việc không muốn sa thải nhân viên hoặc phải phá sản trong quá trình chuyển đổi nhanh chóng sang điện.

"Quan điểm của Toyota cũng cho rằng các quốc gia đang nhảy vào với ý tưởng về cái kết của xe điện mà không có một kế hoạch thực sự, và đó giống như một chiêu trò chính trị hơn là những kế hoạch hợp lý" - ông Liker chia sẻ.

Có một số yếu tố quyết định buộc Toyota phải ra tay. Một trong những yêu tố quan trọng nhất, Trung Quốc - một thị trường quan trọng của Toyota, đã quyết liệu yêu cầu các nhà sản xuất tại thị trường này sản xuất xe điện. Điều này đã thúc đẩy Toyota bắt đầu sản xuất ô tô điện dưới hình thức liên doanh.

Mary Nichols, người đã đàm phán với Toyota với tư cách là cựu Chủ tịch Hội đồng Tài nguyên Không khí California, cho biết cô rất ngạc nhiên trước Toyota trong vài năm qua: "Tôi nghĩ họ, trong những năm vừa qua, đã tạo ra công nghệ thực sự tốt và họ là những người tiên phong... Nhưng tại thời điểm này, họ chắn chắn đã bị vượt mặt".