Các hãng xe Nhật Bản gặp khó trước sự bùng nổ xe điện ở Thái Lan và Trung Quốc

Theo tờ Nikkei, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang xem xét lại chiến lược tại hai thị trường châu Á là Trung Quốc và Thái Lan sau khi doanh số bán hàng giảm mạnh từ tháng 4 đến tháng 6. Nguyên nhân chính là do người tiêu dùng tại các thị trường này chuyển sang sử dụng xe điện.

Sự thay đổi này diễn ra khi các nhà đầu tư đang tập trung vào hiệu quả hoạt động của các công ty lớn, trong bối cảnh đồng yên tăng giá làm giảm lợi nhuận từ tỷ giá hối đoái và gây áp lực lên lợi nhuận tổng thể.

Các nhà sản xuất ô tô lớn như Toyota và Honda đã tăng doanh thu tại châu Á trong quý kết thúc vào tháng 6, nhờ vào sự hỗ trợ từ việc đồng yên suy yếu trong giai đoạn này. Toyota đạt doanh thu 2,2 nghìn tỷ yên (15 tỷ USD), tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái, với lợi nhuận hoạt động tăng 32% lên 245 tỷ yên. Honda đạt doanh thu 990 tỷ yên, tăng 4,4%, mặc dù doanh số bán xe giảm 23% xuống còn 264.000 chiếc.

Tuy nhiên, có dấu hiệu rõ ràng về sự suy giảm ở Trung Quốc và Thái Lan. Honda bán được 209.000 xe tại Trung Quốc trong ba tháng tính đến tháng 6, giảm 32% so với năm trước. Công ty hiện đặt mục tiêu bán 3,9 triệu xe tại đây trong năm tài chính này, ít hơn 220.000 xe so với dự báo trước đó.

Giám đốc tài chính Honda, Eiji Fujimura, cho biết thị trường xe ô tô động cơ đốt trong đang giảm, trong khi thị trường "xe năng lượng mới" (bao gồm xe điện, xe hybrid cắm điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu) đang tăng mạnh. Ông cũng lưu ý cuộc chiến giá cả đang làm cho hoạt động kinh doanh trở nên khó khăn.

Theo công ty nghiên cứu MarkLines, thị phần của các thương hiệu Nhật Bản tại Trung Quốc là 12,2% trong nửa đầu năm 2024, so với 62% của các thương hiệu địa phương. Thị phần của các hãng xe Nhật Bản đã giảm mạnh so với mức 21,3% của năm 2019. Trong số 10 mẫu xe mới bán chạy nhất vào tháng 6 tại Trung Quốc, có năm mẫu của BYD, trong khi Nissan là thương hiệu Nhật Bản duy nhất góp mặt ở vị trí thứ sáu.

Chủ tịch Nissan, Makoto Uchida, nhấn mạnh nhu cầu về xe ô tô động cơ đốt trong vẫn cao, nhưng công ty cần những chiếc xe năng lượng mới sản xuất tại địa phương để phát triển. Nissan đã sản xuất 169.000 xe tại Trung Quốc trong ba tháng tính đến tháng 6, giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Công ty cũng đã đóng cửa một nhà máy chiếm 8% công suất sản xuất tại quốc gia này.

Doanh số bán xe mới của Toyota tại Trung Quốc từ tháng 4 đến tháng 6, bao gồm cả thương hiệu Lexus, đã giảm 18% so với năm ngoái xuống còn 411.000 xe. Giám đốc nhóm kế toán của Toyota, Masahiro Yamamoto, cho biết để chịu đựng được giai đoạn này, công ty phải đầu tư đáng kể vào việc thúc đẩy doanh số và hỗ trợ các đại lý.

Masatoshi Nishimoto từ S&P Global Mobility cho biết các thương hiệu Trung Quốc đang dẫn đầu tại thị trường trong nước nhờ sản xuất xe điện giá rẻ và nhanh chóng ra mắt các mẫu xe mới, trong khi các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang ở thế bất lợi. Nishimoto đề xuất các công ty Nhật Bản nên tăng cường hợp tác với đối tác địa phương và điều chỉnh năng lực sản xuất để giảm chi phí tại Trung Quốc.

Tại Thái Lan, thị trường xe điện đang phát triển và các hãng xe điện Trung Quốc đang chiếm lĩnh thị phần với sự trợ cấp từ chính phủ Thái Lan. Trong số 10 công ty lớn tại Thái Lan, Toyota nắm giữ thị phần cao nhất với 38% trong sáu tháng tính đến tháng 6 nhưng doanh số giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh số của Honda, Nissan và bốn thương hiệu Nhật Bản khác cũng giảm, trong khi BYD tăng 32% so với nửa đầu năm 2023.

Vào tháng 7, Honda tuyên bố sẽ hợp nhất hai cơ sở sản xuất tại Thái Lan thành một vào năm 2025. Suzuki cũng sẽ ngừng sản xuất ô tô tại nước này vào năm 2025.

Nishimoto cho rằng các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản có thể cần chờ thêm một hoặc hai năm nữa để xem liệu sự tăng trưởng của thị trường xe điện Thái Lan có bền vững hay không. Trong thời gian đó, các thương hiệu Trung Quốc vẫn sẽ chiếm ưu thế.

Việc tinh giản hoạt động đang trở nên quan trọng khi đồng yên tăng giá đe dọa lợi nhuận giao dịch. Đồng yên yếu giúp tăng hiệu suất tài chính của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản vì lợi nhuận ở nước ngoài lớn hơn khi chuyển đổi sang yên. Tuy nhiên, các nhà đầu tư buộc phải từ bỏ hy vọng rằng đồng yên yếu sẽ tiếp tục thúc đẩy lợi nhuận của các hãng xe.

Koji Endo từ SBI Securities cho biết kết quả kinh doanh của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản trong quý này được hỗ trợ rất nhiều bởi đồng yên yếu, nhưng điều đó sẽ không còn tiếp diễn từ quý sau. Sau đó, trọng tâm sẽ là liệu họ có thể bù đắp khoản lỗ đó bằng cách thành công ở các thị trường như Mỹ và Ấn Độ hay không.​