Ô tô nhập khẩu giá rẻ ồ ạt vào Việt Nam do "khủng hoảng thừa"

Thái Lan và Indonesia – hai trung tâm sản xuất ô tô lớn tại Đông Nam Á đang đối mặt với bài toán dư thừa nguồn cung khi tiêu thụ tại thị trường nội địa sụt giảm mạnh. Trước tình hình đó, các nhà sản xuất ô tô tại hai quốc gia này đang tăng cường xuất khẩu sang Việt Nam, đặc biệt là các mẫu xe giá rẻ.

Theo Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI), tiêu thụ ô tô tại quốc gia này năm 2024 chỉ đạt 572.675 xe, giảm 26% so với năm 2023, trong khi năng lực sản xuất hơn 2 triệu xe/năm.

Tháng đầu năm 2025, doanh số bán tiếp tục suy giảm, chỉ đạt 48.092 xe, giảm 12,26% so với cùng kỳ 2023. Tương tự, Indonesia ghi nhận doanh số bán năm 2024 đạt 865.723 xe, giảm 13,9% so với 2023, trong khi năng lực sản xuất đạt 1,6 triệu xe/năm.

Với tình trạng dư thừa nguồn cung, các doanh nghiệp Thái Lan và Indonesia đang đẩy mạnh xuất khẩu sang Việt Nam, nơi có nhu cầu xe hơi đang tăng trưởng.

Việc thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ hai quốc gia này về Việt Nam giảm xuống 0% kèm theo chi phí sản xuất thấp hơn 20% so với xe trong nước đã giúp xe nhập khẩu tràn ngập thị trường Việt Nam.

Số liệu cho thấy, năm 2024 Việt Nam nhập khẩu tổng cộng 172.240 xe, trong đó 134.497 xe (tương đương 78%) đến từ Thái Lan và Indonesia. Indonesia dẫn đầu với 70.728 xe, kim ngạch 1,036 tỷ USD; Thái Lan xếp thứ hai với 63.769 xe, kim ngạch 1,24 tỷ USD.

Trái ngược với xe nhập khẩu, ngành ô tô trong nước đang gặp khó khăn. Năm 2024, Việt Nam sản xuất 388.500 xe, tăng nhẹ so với 347.400 xe năm 2023 nhưng vẫn thấp xa so với con số 440.000 xe năm 2022.

Nhiều thương hiệu lắp ráp trong nước như Kia, Mazda, Hyundai đều có doanh số suy giảm. Theo Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số bán xe lắp ráp trong nước năm 2024 giảm 5% so với 2023.

Ngay cả những hãng láp ráp lớn như Toyota, Mitsubishi giờ có doanh số xe nhập khẩu cao hơn xe sản xuất trong nước. Mặc dù chính phủ đã áp dụng chính sách hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ trong 3 tháng cuối năm 2024 nhưng xe nhập khẩu vẫn chiếm đầu thị trường.

Theo dự báo, quy mô thị trường ô tô Việt Nam năm 2025 đạt 600.000 xe, tăng 12% so với 2024. Tuy nhiên, nguy cơ xe nhập khẩu giá rẻ tràn ngập chiếm lĩnh thị trường khiến ngành sản xuất trong nước đối diện nhiều thách thức. Cần các giải pháp dài hạn nhằm thúc đẩy và bảo vệ ngành công nghiệp ô tô trong nước.